ارز مسافرتی؛ از ازدحام در فرودگاه تا اظهارات متناقض مقامات
۱۴۰۲ اسفند ۲۱, دوشنبه
در روزهای گذشته تصاویر و ویدئوهایی از صف‌های طولانی مسافران در فرودگاه بین‌المللی تهران برای دریافت ارز مسافرتی منتشر شد؛ در این ویدئوها ازدحام و بی‌نظمی‌های فراوانی دیده می‌شد که انتقاد‌ها از سیاست بانک مرکزی در ارائه و توزیع این ارز را به همراه داشت.
در یکی از واکنش‌ها به انتشار این ویدئو، رئیس شعبه بانک ملی در فرودگاه خمینی آن را مربوط به روز چهارشنبه ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ دانست. به گفته او این مسئله "به دلیل عدم اطلاع‌رسانی از سمت فرودگاه نسبت به پروازهای موجود اتفاق افتاد که دیگر تکرار هم نشد".
این مقام مسئول ابراز تاسف کرد که "در بازه زمانی ۹ صبح تا حدود ساعت ۱۰:۳۰ این روز ۱۲ پرواز هماهنگ شده بود که باعث هجوم مسافران شد".
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
او ادعا کرد که تنها پس از یک ساعت هیچ ازدحامی در فرودگاه وجود نداشت.
این سخنان اما به ماجرای توزیع ارز مسافرتی در ایران پایان نداد.
در همین خصوص، سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه ۲۱ اسفندماه (۱۱ فوریه) خبر داد که در پی ورود ابراهیم رئیسی به موضوع ارز مسافرتی، "توزیع این رانت ناعادلانه متوقف می‌شود".
علی خضریان همچنین ابراز امیدواری کرد در مرحله بعدی، "با تصمیم‌گیران حراج منابع ارزی" که به نوشته او "در شرایط جنگ اقتصادی موجب آسیب اقتصادی و اجتماعی گردیدند"، برخورد شود.
در واکنش به این موضوع، خبرگزاری ایرنا امروز دوشنبه ۲۱ اسفندماه در گزارشی ضمن رد سخنان خضریان نوشت که "برخلاف اخبار نادرستی که در فضای مجازی منتشر شده، سیاست بانک مرکزی در زمینه تخصیص ارز مسافری تغییری نکرده و فروش ارز مسافری هوایی به متقاضیان همچنان ادامه دارد".
در این گزارش بدون نام بردن از خضریان آمده است که "اظهارنظر اشتباه یک نماینده مجلس درباره توقف تخصیص ارز مسافرتی سبب شد از صبح امروز وضعیت بازار اسکناس ارز کمی ملتهب شود".
ایرنا در گزارش خود با دفاع از عملکرد دولت و بانک مرکزی تاکید کرد که "اساسا طرح ادعاهایی مثل تاراج منابع ارزی کشور برای سفرهای خارجی، نادرست است".
گفتنی است که بانک مرکزی جمهوری اسلامی در روز ۴ اسفندماه اعلام کرده بود سرانه فروش ارز مسافرتی هوایی به متقاضیان از ۵۰۰ به ۱۰۰۰ یورو افزایش می‌یابد و این تصمیم از تاریخ ۷ اسفند ۱۴۰۲ به اجرا می‌رسد.
بر اساس این گزارش متقاضیان با ارائه مدارک مورد نیاز می‌توانند به شعب منتخب بانک‌های عامل ملی، ملت و سامان مراجعه نمایند. طبق این تصمیم‌گیری، مسافران ارز را در درگاه خروجی فرودگاه‌ها و قبل از پرواز دریافت می‌کنند.
ارز مسافرتی؛ فسادها و سوء‌استفاده‌ها
در سال‌های گذشته سهمیه ارز مسافری از طریق صرافی‌ها توزیع می‌شد و صرافی‌ها مبلغی بابت کارمزد این کار دریافت می‌کردند.
خبرگزاری دولتی ایرنا در گزارش خود از "حذف واسطه‌گری‌صرافی‌ها و عرضه مستقیم ارز مسافرتی توسط شعب بانک‌ها" به عنوان مهمترین تغییر در سیاست کنونی ارائه ارز مسافرتی نام برد.
موضوع ارز مسافرتی اما همچنین سوء‌استفاده‌های قابل‌توجهی را در اقتصاد جمهوری اسلامی به همراه داشته است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
در همین زمینه وبسایت خبری فرارو روز یکشنبه ۲۰ اسفندماه (۱۰ فوریه) در گزارشی نوشت که ارز مسافرتی درحال حاضر نهایتا معادل هزار یورو به خریداران واجد شرایط تعلق می‌گیرد و طبق اعداد و ارقام اعلام‌شده از سوی دلال‌ها و صرافی‌های بانکی، "پای حاشیه سود تقریبا ۲۰ میلیونی" وسط است.
این همه اما پایان ماجرا نیست چرا که خبرگزاری دولتی ایلنا در گزارشی از نوعی سوء‌استفاده و فساد در موضوع ارز مسافرتی پرده برداشت و نوشت که عده‌ای بدون سفر خارجی، ارز مسافرتی با نرخ ترجیحی را دریافت می‌کنند و از طریق فروش این ارز در بازار آزاد سود هنگفتی به دست می‌آورند.
ایلنا در گزارش خود نوشت که برخی با خرید ارزان‌ترین بلیت خارجی، پس از وارد به فرودگاه و تحویل گرفتن یک‌هزار دلار با نرخ حدودا ۴۲ هزار تومان، سوار هواپیما نمی‌شوند و پس از خروج از فرودگاه و کنسل کردن بلیت، نیمی از بهای بلیت را هم از ایرلاین‌ها پس می‌گیرند.
به این ترتیب رانت موجود در سرانه ارز مسافرتی با قیمت تقریبی روز دلار در بازار آزاد حدود ۱۸ هزار تومان به ازای هر دلار برآورد می‌شود که در نتیجه سود تقریبا ۱۸ میلیون تومانی را به همراه دارد.
انتظار می‌رود که در روزهای آینده نیز موضوع ارز مسافرتی و سوء‌استفاده‌ها و رانت‌های ناشی از آن همچنان در ایران محل مناقشه و بحث قرار گیرد.