چرا افغانستان زلزله‌خیز است؟
۱۴۰۲ مهر ۱۷, دوشنبه
زلزله روز شنبه در ولایت هرات در غرب افغانستان به شدت ۶.۳ درجه ریشتر «بیش از ۲۰۰۰ کشته» به جا گذاشت و تقریباً همه خانه‌ها در ۱۱ روستا کاملاَ ویران شده اند.
چرا به تکرار در این منطقه زلزله به وقوع می‌پیوندد؟
افغانستان به خاطری که در امتداد سلسله کوه‌های هندوکش موقعیت دارد، مستعد وقوع زلزله است. سلسه کوه‌های هندوکش بخشی از «کمربند آلپاید» است که دومین منطقه فعال زلزله‌خیز در جهان بعد از منطقه‌ای موسوم به «حلقه آتش» در اقیانوس آرام است.
کمربند آلپاید به امداد ۱۵ هزار کیلومتر امتداد دارد که از بخش جنوبی اورآسیا شروع شده و از طریق هیمالیا گذشته تا اقیانوس اطلس امتداد دارد. این کمربند زلزله‌خیز برعلاوه سلسله کوه‌های هندوکش شامل سلسله کوه‌های دیگر به شمول کوه‌های آلپ، کوه‌های اطلس و کوه‌های قفقاز می‌شود.
علاوه بر این، «پوسته زمین» در افغانستان به صورت خاص متلاطم است، چون محل تلاقی صفحات تکتونیکی عربی، هندی و اورآسیا می‌باشد. پوسته زمین از ۱۵ صفحه تکتونیکی ساخته شده است و زمانی که این صفحات تکتونیکی علیه همدیگر حرکت و یا با یک‌دیگر برخورد می‌کنند زلزله به وقوع می‌پیوندد. مرز میان صفحات تکتونیکی هندی و اورآسیا در نزدیکی سرحد افغانستان و پاکستان موقعیت دارد.
زلزله‌ها در افغانستان معمولاً در نتیجه برخورد سخت صفحات تکتونیکی هندی با صفحات تکتونیک اورآسیا ایجاد می‌شود. چنین برخوردهای تکتونیکی زمین را می‌لرزاند و به سمت بالا فشار می‌دهد. این گونه برخوردهای صفحات تکتونیکی زمین برعلاوه ایجاد زلزله، کوه‌هایی مانند هیمالیا، هندوکش و پامیر ایجاد می‌کند.
زلزله یا حوادث تکتونیکی این چنینی در منطقه‌ای مثل افغانستان، جایی که زیرساخت‌ها ضعیف است و مردم در خانه‌های خام در روستاهای دورافتاده زندگی می‌کنند، معمولاً ویرانی‌های گسترده‌ای را به بار می‌آورند.
در ماه جون سال ۲۰۲۲ میلادی زمین‌لرزه‌ای مرگبار در شرق افغانستان بیش از ۱۰۰۰ کشته به جا گذاشت. تصاویر زمین‌لرزه ۲۰۲۲ را در این آلبوم عکس از آرشیف ببینید:
یادداشت: این نوشته در سال ۲۰۰۲ نشر شده بود و با توجه به زلزله اخیر در ولایت هرات افغانستان تجدید و بازنشر شده است.