محدودیت دسترسی زنان افغان به لوازم بهداشت قاعدگی

نازنین، دختری که قبلا دانشجو بود و مجبور به خانه‌نشینی شده است، قبلاَ خودش به راحتی می‌توانست به دواخانه مراجعه کرده و مواد مورد ضرورت بهداشتی خود را تهیه کند، ولی فعلاَ از ترس طالبان از برادر کوچکش کمک می‌گیرد.‌

او و همچنین دیگر دختران و زنانی که حاضر به صحبت در این رابطه شدند، به دلیل حساسیت‌های اجتماعی و مشکلات امنیتی خواستند که نام‌های کامل یا اصلی شان در گزارش ذکر نگردد.

نازنین، باشنده شهر کابل، می‌گوید وقتی از اعضای خانواده‌اش برای تهیه نوار بهداشتی کمک می‌خواهد، برایش آزاردهنده است: «خرید مواد بهداشتی واقعاَ برای ما در این اواخر سخت شده، چون کارمندان تمام دواخانه‌ها مرد هستند و هیچ دواخانه کارمند زن ندارد.»

مرتبط: مشکل تنظیم خانواده در افغانستان؛ «اطفالم شیر به شیر هستند»

از زمانی که طالبان دوباره به قدرت رسیده اند، محدودیت‌های شدیدی را بر زنان وضع کرده و آنان را دوباره به کنج خانه‌ها فرستاده اند.

نازنین می‌گوید: «طالبان بسیار قیدگیری‌های زیادی دارند... اگر ببینند تنها و بدون محرم هستی یا در دواخانه با یک مرد گپ می‌زنی، مشکل ایجاد می‌کنند؛ به همین خاطر می‌ترسم و اکثر اوقات برادر کوچک خود را به بسیار زاری برای خریدن لوازم بهداشتی به دواخانه روان می‌کنم.»

او می‌گوید که حتی برادرش نیز گاهی اوقات از خریدن وسایل بهداشت قاعدگی امتناع می‌کند؛ چراکه قاعدگی یکی از تابوهای اجتماعی است و بسیاری مردان از خریداری این وسایل ننگ و شرم دارند.

یک دواخانه‌دار در شهر مزار شریف که خواست تنها به نام نصرت معرفی شود، گفت که طالبان با گذشت هر روز محدودیت‌ها را بیشتر می‌کنند و آنان از صحبت کردن با مشتری‌های زن هراس دارند: «حالا بیشتر مردها و أطفال برای خریدن لوازم بهداشت قاعدگی می‌آیند؛ به خاطری که ما اجازه نداریم با خانم‌ها صحبت کنیم... اگر یک خانم مشتری با ما صحبت کند و کدام کارمند امارت طالبان ببیند، برای ما دردسر کلانی جور می‌شود... در عین زمان به ما اجازه نمی‌دهند که کارمند خانم داشته باشیم.»

از سویی برخی زنان ادعا می‌کنند که منع فروش داروها و لوازم برای جلوگیری از بارداری تبدیل به یک چالش بزرگ دیگر شده است.

قبلاً گزارش‌هایی در این باره نشر شده بود و ادارات مربوطه طالبان ممنوعیت این داروها را رد کرد، اما اظهارات مردم و دوافروشان بیانگر این است که طالبان به صورت غیررسمی، حداقل در برخی شهرها، به دواخانه‌ها هشدار داده اند که این داروها و وسایل را نفروشند. 

راحله، زنی ۲۶ ساله‌ای در ولایت بلخ که سه طفلش را با وقفه یک ساله به دنیا آورده است، در مشورت با شوهرش تصمیم گرفت که فعلاَ حامله نشود. مواظبت از سه طفل قد و نیم قد برای این بانو سخت است و می‌خواهد چند سال وقفه داشته باشد.

مرتبط: قاعدگی زنان؛ تابویی که در افغانستان نشکست

او می‌گوید به دلیل محدودیت‌های طالبان، تابلیت‌های ضدبارداری را به شکل پنهانی می‌گیرد: «بسیار سخت شده است... در کلینیک وقتی که تابلیت ضدبارداری را می‌گیرم، داکتر می‌گوید مواظب باش طالبان خبر نشوند که من برایت دوا دادم... اولادهای شیر به شیر کلان کردن سخت است و من دیگر نمی‌خواهم باردار شوم.»

نصرت نیز این را تائید می‌کند و می‌گوید طالبان علاوه بر این که به آنان هشدار داده اند که حق ندارند به خانم‌های بیمار دارو تزریق کنند، فروش داروها و لوازم ضدبارداری مثل کاندوم را نیز باید متوقف کنند. او می‌گوید: «افراد امر به معروف امارت چندین بار به ما هشدار دادند که داروها و لوازم ضدبارداری را نفروشیم، چون در اسلام جلوگیری از بارداری حرام است... ولی تا هنوز برای جمع آوری آن کدام اقدام نکردند.»

در برخی موارد داکتران به خاطر سلامتی زنان و یا مبتلا بودن آن‌ها به برخی بیماری‌ها مجبور می‌شوند تابلیت‌های ضدبارداری تجویز کنند.

یک داکتر زنان و زایمان در ولایت هرات که نخواست نامش ذکر شود، گفت که طالبان با این محدودیت‌ها جان برخی زنان را به خطر می‌اندازند: «مریضان زن با ترس و لرز به نزد ما می‌آیند. تا زمانی که مشکل شان جدی نشود، به داکتر مراجعه نمی‌کنند. اکثراً مردان یا وقت ندارند آنان را همراهی کنند و یا بردن أقارب شان نزد داکتر زنان را بد می‌دانند.»

این داکتر می‌افزاید که در مورد تجویز داروهای ضدبارداری تاکنون مشکل خاصی برایش پیش نیامده است: «دواخانه‌ها با نسخه داکتر داروهای ضدبارداری را می‌دهند و ما تاکنون کدام هدایتی برای تجویز نکردن آن دریافت نکردیم.»

او به خاطر عوارض جانبی این داروها، به زنان مشورت می‌دهد که از دیگر شیوه‌های ضدبارداری استفاده کنند: «از زمانی که طالبان روی کار آمده اند، زنان بیشتر به تابلیت‌های ضدبارداری روی آورده اند؛ چون خریدن کاندوم برای آنان سخت شده است. معمولاً مردان خانواده نیز کمتر از کاندوم استفاده می‌کنند. روش‌های دیگر مثل گذاشتن دستگاه هم هزینه بالایی دارد و اکثر مردم توانایی‌اش را ندارند.»

هرچند در گذشته نیز کمبود شدید کارمندان صحی زن در افغانستان محسوس بود و مراجعه زنان به داروخانه‌ها برای خریداری لواز بهداشت قاعدگی یک امر بسیار رایج نبود، اما از زمانی که طالبان دوباره بر این کشور حاکم شده اند، این مشکلات به مراتب شدیدتر شده است.